Một thực tế đáng lo ngại ở nước ta hiện nay đó là tình trạng tiêu thụ rượu, bia và các đồ uống có cồn lên mức đáng báo động. Với sức uống “khủng khiếp” (hơn 3 tỉ lít bia năm 2013), không quá bất ngờ khi số ca mắc viêm gan do rượu, bia phải nhập viện ngày một tăng cao.
Rượu bia gây ra tác hại lớn đối với gan, vì 90% lượng rượu bia vào cơ thể được chuyển hóa ở gan. Rượu là nguyên nhân gây ra 3 loại bệnh về gan: Gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, xơ gan. Khi uống rượu bia, tế bào gan bị tổn thương, làm chức năng gan bị suy giảm, khả năng thanh lọc của gan kém gây tăng tích lũy acid béo và triglycerid, dẫn đến bệnh đầu tiên mắc phải là gan nhiễm mỡ. Nếu thay đổi chế độ sinh hoạt, dừng uống rượu bia, thì bệnh sẽ dừng lại ở giai đoạn này, tránh được nguy cơ chuyển sang viêm gan do rượu, xơ gan…Nhất là biến chứng ung thư gan. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 15 – 20% dân số Việt Nam mắc các bệnh về gan và trong đó có khoảng 71,7% nam giới Việt Nam bị xơ gan do uống nhiều rượu bia.
1. Viêm gan do rượu là gì?
Viêm gan do rượu là tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan từ từ do rượu, bia. Viêm gan do rượu có thể ở múc độ từ nhẹ đến nặng. thể nhẹ thường không có triệu chứng mà đôi khi chỉ là sự phát hiện men gan trong máu tăng cao, tình trạnh này kéo dài sẽ làm cho bệnh trở thành mạn tính, phá hủy dần tế bào gan và dẫn tới xơ gan.
2. Các triệu chứng
Ở thời kỳ đầu, tổn thương nhẹ chưa gây ra vấn đề đáng chú ý, nhưng khi tình trạng viêm trở nên nặng hơn và gan bị hư hỏng nhiều, các triệu chứng có thể phát triển. Các dấu hiệu điển hình có thể gặp ở bệnh nhân viêm gan do rượu:
- Sốt, đôi khi cao tới 39oC
- Bệnh nhân chán ăn, buồn nôn, nôn, khó chịu, sụt cân, đau bụng.
- Sờ hạ sườn phải: thấy gan to, đau (đa số có), hạ sườn trái thấy lách to (1/3 trường hợp)
- Nặng hơn có thể có: cổ trướng, phù, chảy máu, rối loạn tinh thần.
- Thay đổi một số chỉ số khi xét nghiệm máu: thiếu máu, tăng bạch cầu, rối loạn đông máu, các rối loạn chuyển hoá như rối loạn dung nạp glucose, giảm natri huyết, giảm kali huyết v.v...
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm gan do rượu có thể tiến triển, gây ra các biến chứng nặng nề như bệnh não gan (sự tích tụ các độc tố có thể gây hại cho não, dẫn đến thay đổi hành vi tâm thần và nhân cách) hay xơ gan.
3. Rượu hủy hoại gan như thế nào?
Gan có chức năng chuyển hóa cồn trong rượu, bia thành các chất khác để giải độc cho cơ thể. Vì vậy gan là nơi tật trung nồng độ cồn cao nhất. Tế bào gan giải độc bằng cách biến đổi rượu bia thành CO2 và nước, thải ra ngoài qua nước tiểu và phổi. Song khả năng giải độc gan chỉ có hạn, nó chỉ có thể xử lý được một lượng cồn nhất định mỗi giờ. Nếu uống quá mức, nồng độ cồn sẽ tăng dần trong máu. Các nhà khoa học khuyến cáo giới hạn chất cồn là 1 – 2 đơn vị quốc tế/ngày, trong đó 1 đơn vị = 25ml thức uống có cồn 40 độ, hoắc 50ml thức uống có cồn 20 độ. Một khi khối lượng cồn vượt quá khả năng giải độc của gan, gan sẽ bị tổn thương, các tế bào bị phá hủy với các mức độ khác nhau.
Tổn thương gan do rượu được chia thành ba giai đoạn kế tiếp nhau là:
- Gan nhiễm mỡ – do cồn gây tăng tổng hợp acid béo, triglycerid.
- Viêm gan do rượu – các tế bào gan bị thoái hóa, biến dạng cấu trúc và suy giảm chức năng.
- Xơ gan do rượu – tế bào chết đi, hiện tượng xơ hóa tiến triển mạnh lan rộng ra toàn bộ.
Tác động có hại của rượu, bia gia tăng trên gan nếu uống rượu, bia trong thời gian dài, sử dụng rượu, bia nồng độ cồn cao; phụ nữ có nguy cơ phát triển viêm gan do rượu, bia cao hơn nam giới (do sự khác biệt về hấp thu và chuyển hóa cồn) và ở những người do yếu tố di truyền cũng ảnh hưởng tới chức năng chuyển hóa rượu của gan.
4. Cách phòng tránh
Viêm gan do rượu là một bệnh nghiêm trọng. Có tới 30 – 40% bệnh nhân viêm gan do rượu nặng có thể tử vong trong vòng một tháng. Chính vì thế chúng ta cần nắm chắc biện pháp phòng tránh căn bệnh này:
- Hạn chế rượu, bia: nam giới không uống quá 2 lon bia hoặc 2 ly rượu/ ngày, nữ giới, lượng uống vừa mức bằng một nửa. Nếu người đã có vấn đề về gan tốt nhất không nên uống rượu bia.
- Phòng tránh bệnh viêm gan siêu vi B, siêu vi C bằng các biện pháp tiêm chủng và tránh lây nhiễm. Nếu đã bị mắc viêm gan siêu vi B, C cần điều trị kịp thời và tuyệt đối kiêng uống rượu bia, vì nếu không rất dễ dẫn đến xơ gan.
- Sử dụng các dược liệu bảo vệ tế bào gan, tăng cường chức năng gan: có khá nhiều các vị thuốc dược liệu đã được nghiên cứu và chứng minh có tác dụng hiệu quả trong việc bảo vệ và tăng cường chức năng gan, hạ men gan và đẩy lui các triệu chứng của viêm gan: Actiso, Bìm bìm, Diệp hạ châu, Rau đắng đất, Cà gai leo…..., Những dược liệu này có trong BOGA DOTA của Đông Tây Group, việc sử dụng BOGA DOTA hàng ngày đang là biện pháp tốt trong việc giảm trừ các bệnh lý về gan ở Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.